TENKİS DAVASI NEDİR? SAKLI PAY NEDİR?
Tenkis davası, miras hukukuyla ilgili bir dava olduğundan ancak miras bırakanın ölümüyle açılabilecek bir davadır. Miras bırakanın mirasında tasarruf özgürlüğünü aşarak saklı pay sahibi mirasçıların paylarına müdahalede bulunmasıdır. Daha açık bir şekilde belirtmek gerekirse miras bırakanın vasiyetname, miras sözleşmesi gibi ölüme bağlı tasarruflarla terekenin paylaşılmasına ilişkin hususları belirlemesi ve bu paylaşımı yaparken saklı payı olan mirasçıların saklı payının aşılması sonucunda mirasçıların bu oranların kanuni sınırları içerisine çekilmesi için açılan davadır.
Tenkis davası, TMK. Md.560’da düzenlenmiş olup, bu maddenin ilk fıkrasına göre, “saklı paylarının karşılığını alamayan mirasçılar, miras bırakanın tasarruf edebileceği kısmı aşan tasarruflarının tenkisini dava edebilirler.”
Tenkis davası mirastan mal kaçırma işlemlerine karşı da etkili bir davadır.
SAKLI PAY NEDİR? SAKLI PAY SAHİBİ MİRASÇILAR KİMLERDİR?
Saklı pay, kanunda belirtilmiş sayılı mirasçıların miras bırakana yakınlıkları dolayısıyla terekede (geriye kalan hak ve borçlar) dokunulamaz , tasarruf edilemez bir orana sahip olmalarıdır. Miras bırakan, vasiyetname ve miras sözleşmesi gibi ölüme bağlı tasarruflarla serbestçe terekesi üzerinde tasarruf ederken bu serbesti kanunda sayılmış belli yasal mirasçıların saklı payları oranlarında sınırlandırılmıştır. Bu saklı paylı yasal mirasçılar şunlardır;
- Miras bırakanın altsoyu
- Miras bırakanın anne-babası
- Miras bırakanın eşi
Saklı paylı mirasçıların saklı pay oranları TMK. 506 da düzenlenmiştir. Buna göre;
- Altsoy için, yasal miras payının yarısı
- Ana ve babadan her biri için yasal miras payının dörtte biri
- Sağ kalan eş için altsoy veya ana baba ile birlikte mirasçı olması halinde yasal miras payının tamamı, diğer hallerde yasal miras payının dörtte üçüdür.
Buna göre mirasbırakan, terekesinin ancak ve ancak saklı paylarının dışında tasarrufta bulunabilir. Yani mirasbırakanın tasarruf oranı saklı paylar oranının terekeden çıkarılmasıyla elde edilen kısımdır.
TENKİS DAVASI HANGİ DURUMDA GÜNDEME GELİR?
Mirasbırakan ölüme bağlı tasarruflar ile terekesinde bazı tasarruflarda bulunmuş olabilir. Örnek vermek gerekirse mirasbırakan vasiyetname ile malvarlığının tamamını bir vakıfa bırakmış olsun. Ve mirasbırakanın iki çocuğu olduğunu varsayalım. Bu çocuklar kanunda belirtilen yasal mirasçılardandır ve saklı payları mevcuttur. Çocukların saklı pay oranları ½ dir. Mirasbırakan ancak bu çocuklarının yasal miras paylarını saklı tutarak yani bunlara dokunmayarak kalan malvarlığıyla ilgili tasarrufta bulunma hakkı vardır. Ve mirasbırakan , saklı paylı mirasçıları hayattayken tüm malvarlığını ölüme bağlı tasarrufla bir vakıfa bırakamaz. Yalnızca saklı paylar dışında kalan miktarda böyle bir tasarrufta bulunabilir.
İşte böyle bir durumda saklı payları ihlal edilen mirasçılar saklı paylarını alabilmek için dava açabilirler. Bu dava ‘’tenkis davası’’dır.
TENKİS DAVASI NE ZAMAN AÇILIR? TENKİS DAVASINDA ZAMANAŞIMI SÜRESİ NE KADARDIR?
Tenkis davası miras hukukuna ilişkin bir davadır ve ancak bir mirastan söz edildiğinde açılabilir. Bu da demektir ki bu dava ancak miras bırakanın ölümü üzerine açılabilecek bir davadır. Tenkis davası açma hakkı saklı paylı mirasçıların saklı paylarına müdahale edildiğini öğrendikleri günden itibaren 1 yıldır ve her halde 10 yıl geçmesiyle bu hak düşecektir.
TENKİS DAVASINDA YETKİLİ MAHKEME NERESİDİR?
Tenkis davası miras bırakanın son yerleşim yerindeki Asliye Hukuk Mahkemesinde açılır.
TENKİS DAVASI NE KADAR SÜRER?
Tenkis davası yaklaşık olarak 2-3 yıl sürmektedir. Bir avukattan yardım alınmaması halinde bu süreç daha uzun sürebilmektedir.
Sayfamızda düzenli olarak blog içeriklerini takip edebilirsiniz.
